Халықтың табысын арттырудың 2029 жылға дейінгі бағдарламасы «Amanat» партиясының кеңейтілген жиналысында талқыланды

Бүгінгі таңда қазақстандықтардың өмір сүру сапасы мен әл-ауқат деңгейі бойынша келесі көрініс қалыптасты.

2022 жылдың қорытындысы бойынша жұмыс күші 9,4 млн. адамды құрады, жұмыспен қамтылған халық – 9 млн. адам,жалдамалы қызметкерлер – 6,8 млн. адам, өз бетінше жұмыспен қамтылғандар – 2,1 млн. адам, оның ішінде 1,6 млн. адам жеке кәсіпкер болып табылады.

2022 жылдың қорытындысы бойынша жұмыс істеп тұрған шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің саны 27%-ға өсіп, 1,8 млн.-нан асты. Осы секторда жұмыспен қамтылғандардың саны 18,3%-ға артып, 4,1 млн.-ға жетті.

Экономикадағы шағын және орта бизнес үлесі 33,3%-дан 36,5%-ға дейін өсті.

Табысы ең төменгі күнкөріс деңгейінен төмен халықтың үлесі 5,2%-ды құрады.

Жұмыссыздық деңгейі 4,9%-ды құрады.

Бұл ретте, 2022 жылы жалпы ішкі өнімдегі еңбекақы үлесі 30,8%-ды құрады.

Күрделі сыртқы жағдайларға қарамастан, 2022 жылы экономиканың нақты өсуі 3,3%-ды көрсетті.

Мемлекет басшысының 2022 жылғы 12 желтоқсандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында берген тапсырмасына сәйкес Ұлттық экономика министрлігі Халықтың табысын арттырудың 2029 жылға дейінгі бағдарламасын өзектендіру бойынша жұмыс жүргізді.

Қазіргі уақытта Бағдарлама ықшам және оңтайландырылған құрылымға ие.

​«Ауыл Аманаты» жобасын іске асыру бойынша жаңа бөлім қарастырылған.

Бағдарлама адами капиталды дамытуға, кәсіби дағдыларды арттыруға, еңбек өнімділігін жоғарылатуға, сондай-ақ мемлекеттік қолдау шараларын алатын орта және ірі кәсіпорындардың жалақыны арттыру және жұмыспен қамту жөніндегі ортақ жауапкершілігін қамтамасыз етуге бағытталған.

Мемлекеттік қолдау шараларын алушылар үшін тиімділік пен атаулылықты арттыру, сондай-ақ мониторинг құралдарын күшейту мақсатында Бағдарлама республикалық және өңірлік деңгейлерге бөлінген.

Бұл жергілікті атқарушы органдардың халықты жұмысқа орналастыру және жұмыс орындарын құру іс-шараларына баса назар аудара отырып, осы бағыттағы жалпы жұмыс процесіне толық тартуға мүмкіндік береді. Бұған қоса, әкімдердің жауапкершілігін күшейтуге ықтимал етеді.

Республикалық деңгейде өзектендірілген Бағдарлама 5 бөлімнен тұрады.

I. Өңірлік жұмыспен қамту карталары шеңберінде экономиканың нақты секторында жұмыс орындарын құру.

Осы бағыттың шеңберінде 2029 жылға қарай жалпы 3,3 млн.адамды, оның ішінде ұлттық жобаларды іске асыру, сондай-ақ,бос орындарға жұмысқа орналастыру есебінен, өңір әкімдері үшін10 мың тұрғынға 100 жұмыс орны, субсидияланатын жұмыс орындары және кәсіпкерлік бастамалар есебінен жұмысқа орналастыру жоспарлануда.

Мәселен, ағымдағы жылғы 15 мамырдағы жағдай бойынша республикада 315 мыңнан астам адам жұмысқа орналастырылды, бұл жылдық жоспардың 33%-дан астамын құрайды.

II. «Ауыл Аманаты» жобасын іске асыру шеңберінде ауыл халқының табысын арттыру.

Жоба кооперациялық тізбекті дамыту арқылы халықтың әл-ауқатын арттырудың табысты өңірлік кейстерін кеңейту жолымен іске асылырмақ.

Жеке қосалқы шаруашылықтарды (ЖҚШ) микрокредиттеу, қажетті инфрақұрылымы бар жемшөп алқаптарын дайындау, сервистік-өткізу кооперативтерін ұйымдастыру, лизингтік техникамен және жабдықпен қамтамасыз ету және т.б. шаралар іске асырылатын болады.

Биыл жобаға өңірлер бойынша 17 мыңнан астам шағын несие беру жоспарымен 100 млрд.теңге бөлінді.

Нәтижесінде, республика бойынша жеке қосалқы шаруашылықтың 50%-на дейін кәсіпкерлікке тарту және 2029 жылға дейін 350 мыңнан астам жұмыс орнын құру жоспарлануда.

Ауыл кәсіпкерлерінің агро құзыреттерінің деңгейін арттыру мақсатында оларды оқыту көзделген. Бұл мақсаттарға 137 млн. теңге мөлшерінде сома қаралды.

2026 жылға дейін Солтүстік Қазақстан облысының тәжірибесін кеңінен тарату шеңберінде барлық өңірдіңагроөнеркәсіп кешенінде шамамен 400-дей инвестициялық жобаларды іске асыру жоспарлануда.

«Ауыл Аманаты» жобасы Ауылдық аумақтарды дамыту тұжырымдамасымен интеграцияланған және ауыл халқының табысын арттырудың негізгі құрамдас бөліктерінің бірі болып табылады.

III. Кірістер деңгейін арттыруды және мемлекеттік қолдау шараларын қамтамасыз ететін жүйелі шаралар.

Өздеріңіз білетіндей, жеке кәсіпкерлік субъектілерін қолдау Ұлттық экономика министрлігінің негізгі функцияларының бірі болып табылады.

Қолда бар құралдарды жүзеге асырған сәттен бастап жалпы сомасы 6,5 трлн. теңгеден астам кредитке 87 мыңға жуық жоба субсидияланды. Жалпы кредит сомасы 1,2 трлн. теңгеге 51 мыңнан астам жобаға кепілдік берілді.

Кәсіпкерлікті қолдау шараларын алушылар үшін жұмыс орындарын құру немесе сақтау түріндегі қарсы міндеттемелер көзделген.

Бүгінгі күні мемлекеттік қолдауды алған сәттен бастап, екі жылдан кейін салықтардың, жұмыс орындарының санын арттыруды қамтамасыз ету немесе еңбекақы төлеу қорын міндетті түрде ұлғайта отырып, ағымдағы жұмыс орындарын сақтау міндетті шарттар болып табылады.

Биылғы жылдың 4 айында 252 млрд. теңге кредит сомасына 2 мыңға жуық субсидиялау жобасы және 30 млрд. теңге сомасына 780-нен астам кепілдік беру жобасы қолдау тапты.

Мемлекеттің қолдауымен өңдеу өнеркәсібінде жұмыс орындарын құру жоспарлануда. Мәселен, экспортқа бағдарланған кәсіпорындарды қаржылық қолдау нәтижесінде
23 мың жұмыс орны құрылады.

Өңдеу өнеркәсібінде жыл сайын кемінде 100 жоба іске қосылып, 7 мыңнан астам жұмыс орны құрылады.

Бұдан басқа, жыл сайын өңдеуші өнеркәсіп саласындағы кемінде 7 кәсіпорнының өндірістік қуатын жаңғыртуға жалпы сомасы 800 млрд. теңге инвестиция тартылады.

Қоғам және инвесторлардың ыңғайына Инвестициялық жобалардың жалпыұлттық пулы құрылды. Ол қазіргі уақытта жалпы сомасы 28,1 трлн. теңгеге тең 873 жобадан тұрады және шамамен 138,4 мың жұмыс орнын құруды көздейді.

Елдің қолайлы инвестициялық ахуалын құру мақсатында Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес, өткен жылдың шілде айында 2026 жылға дейінгі инвестициялық саясатының жаңа тұжырымдамасы бекітілді.

​2022 жылдың қорытындысы бойынша Қазақстанға тікелей шетелдік инвестициялардың (ТШИ) жалпы ағыны 28 млрд. АҚШ долларын құрады. Бұл көрсеткіш соңғы 10 жылда рекордтық дәрежеге жетті.

ҚР Инвестициялық саясат тұжырымдамасына сәйкес, таяудағы 5 жылда Үкімет алдына барлығы 125 млрд. АҚШ долларына жуық көлемде тікелей шетелдік инвестициялардың жалпы ағынын қамтамасыз ету міндеті қойылды.

Отын-энергетика кешенінде 2029 жылдың соңына дейін 36 мыңға жуық жұмыс орнын құра отырып, 120 жобаны іске асыру жоспарлануда.

Өздеріңіз білетіндей, өткен жылы «Мұнай-газ машина жасауды дамытудың халықаралық орталығы» құрылды, ол 3 ірі оператордың қажеттіліктері үшін жергілікті тауарларды дамыту бойынша жұмыс жүргізеді, оларды сатып алу сомасы 390 млрд. теңгені құрады.

Орталық Қазақстанда өндірілуі мүмкін барлық тауарларға талдау жүргізілді. 7 тауарлар тобы анықталды, олардың сатып алу көлемі таяудағы 10 жылда шамамен 400 млн. АҚШ долларын құрайды.​Бұл – өңірлердің қосымша резерві болып табылады.

Халықаралық тәжірибеде базалық мұнай-химия өнімдерін пайдалану негізінде мұнай-химия өндірістерінің жанында кең сұранысқа ие тауарларды, өнеркәсіптік және тұрмыстық мұнай-химия заттары мен құралдарын, буып-түю материалдарын шығару бойынша шағын және орта бизнес кәсіпорындары белсенді дамып келеді.

Мұндай тәжірибе Қазақстанда да қолданылады. Бүгінгі таңда алғашқы кәсіпорындар ашылды. Бұл – қаптар мен полипропилен пленкаларын шығаратын зауыт. Геосинтетика өндірісі бойынша цех пысықтау сатысында тұр.

Сонымен қатар, салада инвестициялар сомасы 12 млрд. АҚШ долларды құрайтын қосымша 4 ірі жоба іске асырылуда.

Ірі зауытта ашылатын 1 жұмыс орны басқа салаларда 7 жаңа жұмыс орнын құруға мүмкіндік беретінін, ал қосымша құн 5 есе артатынын, осылайша экономикаға мультипликативті әсер ететінін атап кеткен жөн.

IV. Бюджеттен жалақыны арттыру бойынша міндеттемелер.

Осы бөлім аясында азаматтық қызметшілердің және коммуналдық қызметтердің өндірістік персоналының жалақысын тікелей ұлғайту жоспарлануда.

Үкімет 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап азаматтық қызметшілердің жалақысын кезең-кезеңімен арттыруды бастады және 4 жыл ішінде ол 2 есеге ұлғаяды.

Қазірдің өзінде бюджет саласындағы 1,1 млн. астам қызметкердің жалақысы 30%-ға дейін, атап айтқанда, дәрігерлерге орта есеппен 30%-ға, педагогтар мен мұғалімдерге– 25%-ға, орта медициналық персоналға– 20%-ға, басқа санаттардағы қызметкерлерге– 20%-ға ұлғайтылды.

«Самұрық-Қазына» Ұлттық әл-ауқат қоры» өндірістік персоналының 237 мыңға жуық қызметкерінің еңбекақы алшақтығын 48%-ға, бірқатар ірі кәсіпорындарда – 10%-дан 37%-ға дейін қысқарту жөнінде шаралар қабылданды.

2023 жылы 6 мың дәрігердің орташа жалақысы және орта медициналық персоналдың орташа жалақысы, әлеуметтік қамсыздандыру саласындағы 38 мың қызметкердің орташа жалақысы ұлғайтылатын болады.

Азаматтық қорғау органдары қызметкерлерінің жалақысын орташа есеппен 20%-ға кезең-кезеңімен арттыру басталды.

Коммуналдық қызмет жұмыскерлерінің жалақысын өңірлер бойынша орташа салалық деңгейге дейін орта есеппен 50%-ға жуық арттыру үшін құқықтық негіздер қалыптастырылды. Бұл шара шамамен 200 мың қызметкердің табысын арттыруға, сондай-ақ кадрлар айналымын азайтуға мүмкіндік береді.

Қазіргі уақытта Министрлік мүдделі мемлекеттік органдармен бірлесіп арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының қызметкерлері мен әскери қызметшілерді еңбекке ақы төлеудің жаңа теңгерімді жүйесіне көшіру бойынша жұмыс жүргізуде.

V. Халықты мемлекеттік әлеуметтік қолдау.

Бұл бөлім халықты әлеуметтік қолдаудың тікелей шараларын қамтиды. Мысалы, интернет-платформалар арқылы жұмыс істейтін 500 мыңға жуық адамды әлеуметтік және медициналық сақтандыру, зейнетақымен қамсыздандыру, салық салу мәселелерімен, оның ішінде табысы кедейлік шегінен төмен отбасыларды әлеуметтік қолдаудың проактивті форматымен қамтуға мүмкіндік беретін жұмыспен қамтудың жаңа нысандарын реттеу тетігін енгізу шаралары бар.

2022 жылғы 1 қыркүйектен бастап Отбасының цифрлық картасында жәрдемақылар мен әлеуметтік төлемдердің 10 түрі бойынша қызметтер алу мүмкіндігі ұсынылды. 2023 жылғы 22 мамырдағы жағдай бойынша 20 259 проактивті қызмет көрсетілді.

Бағдарламада ауыл деңгейіне дейін іске асырылатын жобаларды қамтитын халықтың табысын арттырудың өңірлік бағдарламаларына ерекше назар аударылды.

«Ауыл Аманаты» жобасы шеңберінде әрбір жекелеген ауданда, елді мекенде, ауылда іріктелген ауылдық округтерде жеке қосалқы шаруашылықтарға микрокредит беру, оларда құрылған кооперативтерді техникамен және жабдықпен лизингке беру жүзеге асырылатын болады. Одан күтілетін нәтиже – өңірлердегі жұмыссыздар мен атаулы әлеуметтік көмек алатын адамдар санының азаюы және өзін-өзі жұмыспен қамтығандарды заңдастыру.

Бұдан басқа, өңірлік бағдарламаларда аудандар бөлінісінде нақтылана отырып, әлеуметтік құралдар мен мемлекеттік қолдау шаралары, сондай-ақ әзірлігі жоғары инвестициялық жобалар көрсетіледі.

Бүгінгі таңда өңірлік бағдарламалар барлық өңірлермен бекітілген.

​Үкімет Мемлекет басшысының сайлауалды бағдарламасын,еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуын және халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталған «Аманат» партиясының бағдарламасын іске асыруда.

Қабылданған шаралар осы жылы тұрақты экономикалық өсуді қамтамасыз етуге мүмкіндік берді.

Ағымдағы жылдың қаңтар-сәуір айларында жалпы ішкі өнімөсімі 5%-ды құрады.

Мемлекеттің барлық әлеуметтік міндеттемелері уақтылы және толық көлемде орындалады.

Биыл 4,4 млн. адамға арттырылған әлеуметтік төлемдерді қамтамасыз етуге 4,6 трлн. теңге бөлінді.

Жоғарыда аталған барлық шараларды орындағанымен, егеринфляцияны ауыздықтамасақ, күтілетін нәтижеге жете алмаймыз.

Өздеріңізге белгілі, ағымдағы жылы сәуір айында жылдық инфляция 2022 жылғы 20,3%-дан 16,8%-ға дейін баяулады. Бірақ, бұнымен қанағаттанбастан, біздің алдымызда инфляцияны 2 есе төмендету міндеті тұр және Үкімет тиісті жұмыстарды атқаруда.

​Жалпы, республикалық және өңірлік бағдарламаларды орындау келесідей нәтижелер беруі тиіс:

​- жалпы ішкі өнімдегі еңбекақы үлесі 2029 жылға қарай 41,1%-ға жетеді;

​- жалпы табыстардағы еңбек қызметінен түсетін кірістердің үлесі 86,7%-ды;

​- 2029 жылға қарай жыл сайын жұмысқа орналастырылатын азаматтардың саны 480 мың адамды;

​- күнкөріс деңгейінен төмен табысы бар халықтың үлесі 5%-;

​- жұмыссыздық деңгейі 4,6%-ды құрайды.

Бағдарламаның барлық ұсынылған шаралары әрбір өңірде және әрбір азамат үшін әл-ауқат пен өмір сүру сапасын арттыруға, елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына жеке секторды тартуды жандандыруға, сондай-ақ мониторингті жақсартуға, мемлекеттік органдардың ашықтығы мен жауапкершілігін арттыруға бағытталған.

Үкіметтің осы бағыттардағы жұмысы одан әрі жалғасатын болады.

• 05.06.2023
• 159