ҚАЗАҚСТАНДЫҚТАР МЕН КӨРШІ ЕЛДЕР ХАЛҚЫНЫҢ ЖАЛАҚЫСЫ МЕН КОММУНАЛДЫ ТӨЛЕМДЕРІНІҢ ҚАТЫНАСЫ ҚАНДАЙ?

ҚР-дағы коммуналдық қызметтер ТМД және Орталық Азия елдері арасында ең арзаны болып қала береді. Numbeo порталының 2023 жылға арналған мәліметінше, ауданы 85 шаршы метр болатын жеткілікті үлкен пәтердің орташа айлық коммуналдық төлемі (әдетте үш бөлмелі пәтер) Қазақстанда шамамен 55 АҚШ долларын (25 мың теңге) құрайды. Бұл сомаға электр қуаты, жылу және ауаны баптау, сумен жабдықтау және кәріз, қоқыс шығару кіреді. Ескерту: 85 шаршы метр пәтер еуропалық типтік үй. ҚР стандарты бойынша ауданы шамамен 55–60 шаршы метрлік стандартты пәтерге коммуналды төлем тиісінше айтарлықтай аз болады: шамамен 35–40 АҚШ доллары.

Біз бұл көрсеткіштерді ТМД елдерінің, оның ішінде бұрынғы мүшелері және Орталық Азияның көрсеткіштерімен салыстырдық, сондай-ақ қызығушылық үшін Балтық елдерін рейтингке қостық. Жалпы, ҚР-да коммуналды төлем арзан ғана емес, сонымен қатар орташа таза жалақыға (салықтар мен шегерімдерді алып тастағаннан кейін) шаққанда төмен. Ескерту: Қазақстанда, Numbeo мәліметінше, мұндай таза жалақы 571 АҚШ доллары немесе шамамен 260 мың теңге, бұл біздің статистика көрсеткен орташа жалақыға өте жақын (атаулы емес медианды, яғни шынайырақ).

Қазақстанда коммуналдық төлемдер бір таза жалақының 9,7%-ын құрайды. Яғни, мұндай көлемдегі пәтерлерде әдетте отбасылар тұрады, ал мұндай отбасылардың екі мүшесі жалақы алады, дегенмен оларға төлеу тіпті бір адамға да қымбат емес.

Салыстыру үшін: арақатынасы бойынша екінші орында тұрған Беларусьте коммуналдық қызметтер бір таза жалақының 10,4%-ы, Өзбекстанда — 11,9%-ы, Әзірбайжан мен Грузияда — 14%-ы, Ресейде, Литвада және Эстония — 16%-дан астам, Арменияда — 18%-ы, Украинада — 21,7%-ы, ал Латвияда — өте қымбат, 29,6%-ы.

Жалпы, әлем бойынша Пәкістандағы коммуналдық төлемдер қалтаға ең көп салмақ салады: бір жалақының 46,3%-ы. Одан кейін Филиппин (28,9%), Грекия (23,6%) және Сербия (22,6%).

Бірақ ҚР-ға жақын көрсеткіштер Венесуэла (9,9%), Аргентина (10%), Португалия (10,8%), Германия (10,8%) және Ұлыбритания (11,1%) сияқты елдерде байқалады.
Қазақстан статистикасының көрсеткіштері негізінен осы деректерге жақын. Осылайша, ҚР СЖРА Ұлттық статистикалық бюросының мәліметінше, биыл үшінші тоқсанда бір үй шаруашылығының коммуналдық қызметтерге, тұрғын үйді күтіп ұстауға және жөндеуге жұмсаған шығыны орташа есеппен 39,4 мың теңгені құрады (жылы мезгіл мен ерте көктемде айына 13 мың теңгеден сәл артық). Жалпы, үй шаруашылығының жалпы шығыны биыл үшінші тоқсанда айына орташа есеппен шамамен 307 мың теңгені құрады.

Яғни, орташа отбасының барлық шығындарының 4,3%-ы ғана коммуналдық қызметтерге, тұрғын үйді жөндеуге және күтіп ұстауға жұмсалды. Ескерту: Қазақстандағы орташа үй шаруашылығы 3-4 адамнан тұрады және бұл үй шаруашылықтарының табысы әдетте екі кәмелетке толған мүшенің жалақысы.

Сондай-ақ мына бір жайтты атап өткен жөн: инфляция мен өмірдің барлық салаларындағы бағалардың жалпы өсуін ескере отырып, коммуналдық қызметтер мен тұрғын үйді күтіп-ұстауға арналған шығындардың өзі бірте-бірте өсіп келе жатқанымен, бұл шығындардың барлық шығындардағы үлесі 2020 жылдан бастап іс жүзінде өзгерген жоқ, ал бұрын тіпті төмендеген (мұны төмендегі кестеден көруге болады).

Яғни, ҚР-дағы коммуналдық қызметтер халықтың жалақысы мен шығындарын ескерсек, айтарлықтай арзан.
Дерккөз: https://ranking.kz/kz/sholu/kogam/kazakstandyktar-men-korshi-elder-halkynyn-zhalakysy-men-kommunaldy-tolemderinin-katynasy-kanday.html 

26 желтоқсан 2023

КОММУНАЛДЫ ҚЫЗМЕТ САЛАСЫНДА АЗАМАТТАРДЫҢ ҚҰҚЫҒЫН КІМ ҚОРҒАЙДЫ?

25 желтоқсан 2023

Қазақстанда коммуналдық қызметтердің тарифтері қалай белгіленеді?

• 03.01.2024
• 177