Мемлекет басшысы 2022 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына жыл сайынғы Жолдауы шеңберінде мемлекеттік сатып алудың жаңа сапалы жүйесін құруды тапсырды

Сатып алынатын тауарлар мен қызметтердің төмен бағасынан гөрі сапаға басымдық берілуі керек.
Осыған байланысты қаржы министрі Мәди Такиев ҚР Парламенті Мәжілісінің кезекті отырысында келесі шараларды атап өтті.

Бірінші. Мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерінің деректерін кеңінен пайдалану арқылы өнім берушіні таңдаудың бағалық емес өлшемшарттарын дамыту.
Сатып алуға қатысушылардың біліктілігін арттыру үшін тиісті беделі бар жеткізушілер арасында сатып алуды жүзеге асыру ұсынылады.
Жеткізуші туралы ақпарат әртүрлі дерекқорларды пайдалана отырып қалыптастырылады.
Бұл сатып алудың барлық түрлері бойынша баға мен сапа критерийлерін біріктіре отырып, жеткізушілерді автоматты түрде таңдауға көшуге мүмкіндік береді.

Екінші. Қоғамдық мониторингті енгізу, әсіресе құрылысқа байланысты жұмыстар бойынша.
Тапсырыс беруші тарапынан шарттың орындалуын тиісті бақылау құрылыс сапасын арттырудың маңызды шарттарының бірі болып табылады.
Осыған байланысты жұмыстарды орындау кестелерін, шарттардың орындалуы бойынша есептерді жалпы қолжетімділікте орналастыру, сондай-ақ шарттардың орындалуын мониторингтеуге қоғамдық кеңестерді тарту ұсынылады.

Үшінші. Әлеуметтік, экономикалық және экологиялық аспектілерді ескере отырып, тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алуға негізделген "тұрақты Мемлекеттік сатып алу" элементтерін енгізу.

Төртінші. Сапалы тауарларды сатып алуды ынталандыру мақсатында өмірлік циклдің құнын қолдана отырып, сатып алуды одан әрі дамыту.

Сатып алу және бюрократия процесін реттеуді жеңілдету мақсатында шағымдарды қараудың жаңа тетігін енгізу, сондай-ақ бақылаушы органның рөлін қайта қарау жоспарлануда.
Тапсырыс берушілердің жоғары талаптарды белгілеу фактілерін болдырмау мақсатында қолданыстағы камералдық бақылауды сақтау жоспарлануда.

Бұл ретте уәкілетті орган тарапынан сатып алу қорытындыларының күшін жою құқығын алып тастау ұсынылады.
Сатып алу рәсімдерінің кешіктірілуін болдырмау мақсатында Қорытындыларды қайта қарау жөніндегі функция сатып алуды ұйымдастырушыға беріледі, оның негізінде жоғары тұрған органның, бақылау органдарының, Ұлттық Кәсіпкерлер Палатасының қатысуымен шағымдарды қарау жөніндегі комиссиялар құрылатын болады.
Қорытындыларға шағымдану құқығы жеңімпаздарды Конкурстық комиссия айқындаған сатып алулар бойынша ғана берілетін болады.
Сатып алу қорытындыларын қайта қараудың бұл тәсілі АПК талаптарына сәйкес келеді және Жоғарғы Сотпен келісілген.
Сонымен қатар, мемлекеттік сатып алу саласындағы проблемалардың бірі рәсімдердің ұзақтығы болып табылады.
Мерзімдерді реттейтін заңда тікелей белгіленген нормалар оларды ережелер деңгейінде жетілдіруге мүмкіндік бермейді.

Бүгінгі таңда конкурсты өткізу мерзімі шамамен екі айды құрайды.
Осыған байланысты, жекелеген кезеңдердің қысқаруын ескере отырып, конкурсты өткізу мерзімі 1 айға дейін қысқартылатын болады.Сонымен қатар, бір көзден сатып алуды жетілдіру бойынша жұмыс жалғастырылатын болады.
Осылайша, конкурсқа қатысуға бір өтінім ұсынылған және оны біліктілік талаптарына сәйкес деп таныған жағдайда мұндай сатып алуды өткізілді деп тану ұсынылады.
Бұл уақытты айтарлықтай үнемдейді, сонымен қатар процесті жеңілдетеді, өйткені Тапсырыс берушіге қайта конкурс өткізудің қажеті жоқ.
Бұдан басқа, тауарлардың бір көзінен 100 АЕК-ке дейін, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді 500 АЕК-ке дейін сатып алуды жүзеге асыру ұсынылады.
Мемлекет басшысының құрылыс нарығын монополиясыздандыру жөніндегі тапсырмасын орындау шеңберінде жаңа заңда экономика салаларын монополиясыздандыру жөніндегі шаралар көрініс табады.
Атап айтқанда, шартты жеңілдіктерді есептеу кезінде аумақтық белгі және теріс мәндер түріндегі баға критерийлерін қолдану жалғастырылатын болады.
Аталған шаралар мемлекеттік сатып алу көлемін біркелкі және әділ бөлуге және жекелеген ірі компаниялардың монополиялық ережелерін алып тастауға мүмкіндік береді.
2022 жылғы 1 шілдеден бастап рейтингтік-балдық жүйені пайдалана отырып, конкурс түрінде сатып алудың жаңа тәсілі енгізілді.

Бұл әдіс жеңімпазды анықтау процесіне конкурстық комиссияның қатысуын болдырмайды, осылайша сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін азайтады.
Жеңімпаз мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерінің деректері негізінде порталмен автоматты түрде анықталады.
Жеңімпазды автоматты түрде анықтауды ескере отырып, мұндай сатып алулардың қорытындылары шағымдануға жатпайды.
Бұл сатып алу уақытын едәуір қысқартады, заңсыз рұқсат беру немесе қабылдамау тәуекелдерін, сондай-ақ Қорытындыларды қайта қарауды болдырмайды.
Конкурсты өткізу мерзімі 29 күнтізбелік күннен аспайды.
2023 жылғы 1 қыркүйектен бастап құрылыс-монтаждау жұмыстары мен жобалау тек қана рейтингтік-балдық жүйені пайдалана отырып, конкурспен сатып алынады.
Ағымдағы жылдың 1 ақпанынан бастап техникалық қадағалау қызметтерін сатып алу да осы әдіске көшті.
Жалпы, рейтингтік-балдық жүйені пайдалана отырып, барлық сатып алуларды конкурсқа барынша көшіру жоспарлануда.

Жоғарыда аталған жаңалықтардан басқа, заң жобасында сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін азайтуға және төтенше жағдайлардың алдын алуға бағытталған ережелер көзделген.
Осылайша, әлеуетті өнім беруші, оның басшысы немесе құрылтайшылары, егер бұрын сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасаған болса, мемлекеттік сатып алуға қатыса алмайды.
Бұдан басқа, Тапсырыс берушіге төтенше жағдайлардың алдын алу үшін қажетті тауарларды, жұмыстар мен қызметтерді сатып алу мүмкіндігі беріледі.

Бұл ретте қолданыстағы заңнамада төтенше жағдайлардың салдарын жою ғана көзделгенін атап өткен жөн.
Сатып алу бойынша бірыңғай платформаны іске асыру мәселесін пысықтау нәтижелері бойынша Мемлекеттік сатып алудың бірыңғай операторы – "электрондық қаржы орталығы"АҚ базасында бірыңғай платформа құру туралы шешім қабылданды.

Бірінші кезеңде ағымдағы сатып алу алаңдарын сақтау және сатып алу бойынша егжей-тегжейлі ақпаратты жинау және көрсету үшін интеграция ұсынылады.
Бұл қолда бар сатып алу алаңдарын бір мезгілде ажырата отырып, бірыңғай сатып алу порталына кезең-кезеңімен көшуге мүмкіндік береді.

Заң жобасында заңнаманы жақсартуға бағытталған құқық қолдану практикасының нәтижелері бойынша басқа да түзетулер бар.
Жалпы, заң жобасын қабылдау сатып алу процесін жеңілдетуге және қысқартуға, САПАНЫҢ бағадан басымдығы қағидатын қамтамасыз етуге әкеледі.
Бұдан басқа, шағымдарды қараудың жаңа тетігі мен қоғамдық мониторинг институты енгізілетін болады.

Сонымен қатар, заң жобасы сатып алу рәсімдерін толық автоматтандыруға көшуге мүмкіндік береді.
Өз кезегінде, мемлекет Басшысының "мемлекеттік аппарат қызметін бюрократиядан шығару жөніндегі шаралар туралы" Жарлығын орындау мақсатында заңнамалық актілерді тексеру және әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекске өзгерістер енгізу мәселелері бойынша заң жобалары әзірленді.
Мемлекет басшысының Жарлығына сәйкес заңнамалық актілерге тексеру жүргізу және заңға тәуелді нормативтік құқықтық актілерде жекелеген ережелерді көздеу қажет.
Осыған байланысты бірқатар заңдарға тиісті түзетулер енгізілуде.

Қаржы министрлігі туралы Ережеде көзделген белгілі бір Нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу және бекіту жөніндегі уәкілетті органның құзыреті алынып тасталады.
Бұл ретте, заңдар белгілі бір салада нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу және бекіту жөніндегі уәкілетті органның жалпы құзыретімен толықтырылады.

Сонымен қатар, Әкімшілік құқық бұзушылық туралы заң жобасында тапсырыс берушілер мен ұйымдастырушылардың Мемлекеттік сатып алу саласындағы әкімшілік жауапкершілігі қайта қаралды.
Заң жобалары мемлекеттік органдармен, "Атамекен" Ұлттық Кәсіпкерлер палатасымен және Президент Әкімшілігімен келісілген.

• 03.04.2024
• 201