Мұнайгаз, ЖЭК және атом энергетикасы: ШЫҰ елдері қандай энергетикалық жобаларда ынтымақтаспақ

3-4 шілдеде Қазақстан астанасында өткен Шанхай ынтымақтастық ұйымының (ШЫҰ) саммитінде 2030 жылға дейін энергетикалық ынтымақтастықты дамыту стратегиясы бекітілді.

Стратегия тараптардың ынтымақтастығын тереңдету және келесі негізгі бағыттар бойынша жобаларды іске асыруда тәжірибе алмасуды көздейді: мұнай-газ саласы, электр энергетикасы, жаңартылатын және төмен көміртекті энергия көздері, бейбіт мақсатта атом энергиясын пайдалану, көмір өнеркәсібі, энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру.

Құжатта ШЫҰ елдері мұнай мен газға ішкі қажеттіліктерді қамтамасыз ету мүмкіндігіне негізделетіндігі атап өтілген. Бұл ретте мемлекет аумағында өндірілген мұнай мен газ ресурстарын бірінші кезекте пайдалану қарастырылған. Сонымен қатар, стратегия транзиттік әлеуетті дамыту, экспорттық маршруттарды әртараптандыру мүмкіндігін қарастыру, мұнай-газ көлік инфрақұрылымының қауіпсіздігі мен сенімділігін арттыруға жәрдемдесуді көздейді.

Ұйым қатысушылары көмірсутектер негізіндегі өнімдерді, соның ішінде мұнай-газ химиясы өнімдерін өндіру бойынша бірлескен жобаларды құруға қызығушылықтарын білдірді.

Тараптар ШЫҰ кеңістігіндегі электр энергетикалық инфрақұрылымның өзара байланысын, сондай-ақ әртүрлі энергия көздерінің интеграциясын зерттеуге, ШЫҰ-ға мүше мемлекеттердің өңірлік электр нарықтарын қалыптастыру саласындағы ынтымақтастықты дамытуға ниетті.

Стратегияда тараптардың электр энергетикасы саласындағы білім алмасуды, электр энергиясын сақтау мәселелерін бірлесіп зерттеуді, сондай-ақ электр желілеріне қосылу рәсімдерін жеңілдетудің үздік тәжірибелерін тұрақты түрде өткізетіні атап өтілген.

Тұрақты электрмен жабдықтау және энергетикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында қатысушылар қуаттарды жаңғырту, реконструкциялау және жөндеу мәселелеріне инвестиция салу мәселесін қарастыруға міндеттенді.

Стратегия сонымен қатар, энергетикалық жабдықтарды өндіру және экспорттау саласындағы ынтымақтастықты, өңірлердің электр және жылумен жабдықтау жүйелерін дамытудың ұзақ мерзімді жоспарларымен тәжірибе алмасуды көздейді.

Стратегияға сәйкес, ШЫҰ-ға мүше мемлекеттер жаңартылатын және төмен көміртекті энергия көздері саласындағы ынтымақтастықты дамытып, ЖЭК өндірісі мен тұтыну көлемін арттыру және парниктік газдар шығарындыларын азайту мүмкіндігін зерттейді. ЖЭК ірі қалаларды энергиямен қамтамасыз ету үшін де, сондай-ақ тұрмыстық, шағын және орта кәсіпкерлікті қамтамасыз ету үшін шағын ауқымды ЖЭК нысандарын, соның ішінде электр желілері инфрақұрылымынан алыс орналасқан елді мекендерді электрмен жабдықтау мәселелерін шешу үшін пайдалануды жоспарлап отыр.

Елдер сондай-ақ жаңа отын түрлері секторындағы ынтымақтастықты кеңейту мәселесін қарастыруға келісті.

Атомдық технологиялардың қауіпсіздігі туралы халықтың хабардарлығын арттыру мақсатында ШЫҰ елдерінің энергетикалық ведомстволары сарапшылық және ғылыми қоғамдастықты тарта отырып, ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жүргізу бойынша тәжірибе және үздік тәжірибелермен алмасуды жолға қоюға келісті.

«Тараптар бейбіт мақсатта пайдаланылатын уран өнімдері саласында, сондай-ақ ШЫҰ-ның өзара әрекеттесу мүмкіндіктерін зерттеу бойынша келісілген ынтымақтастықты жүзеге асыруға ниетті», - делінген стратегияда.

Сонымен қатар, ШЫҰ-ға мүше мемлекеттердің атомдық ынтымақтастық жөніндегі ғылыми-техникалық орталығын құру мүмкіндігі зерттеледі.

ШЫҰ хатшылығының көмегімен ұйымға мүше мемлекеттердің уәкілетті ведомстволары оны іске асыру жөніндегі Жол картасын әзірлейді.

• 11.07.2024
• 152