Асыл тұқымды мал шаруашылығы және биоотын айналымы мәселелері жөніндегі заңда қандай жаңашылдықтар бар?

2022 жылы 11 желтоқсанда «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне асыл тұқымды мал шаруашылығы және биоотын айналымы мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заң күшіне енді. Бұл құжатта асыл тұқымды мал шаруашылығы туралы заңнамаға да өзгерістер мен толықтырулар енгізілді.

Қабылданған нормалар өсірілетін жануарлардың генетикалық әлеуетінің деңгейін арттыруға және селекциялық-асыл тұқымдық жұмыстың сапасын жетілдіруге, асыл тұқымды мал басы санының өсу қарқынын жеделдетуге және олардың өнімділігі деңгейін арттыруға бағытталды.

Бұдан басқа ұғымдық аппараттағы терминдер Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде ауыл шаруашылығы жануарларымен селекциялық-асыл тұқымдық жұмыстар жүргізуді біріздендіруге бағытталған шаралар туралы қабылданған келісімге сәйкес келтіріледі. Бұл ЕАЭО-ға мүше мемлекеттерде ауыл шаруашылығы жануарларымен селекциялық-асыл тұқымдық жұмыс жүргізу кезінде келісілген агроөнеркәсіптік саясатты іске асыруға мүмкіндік береді.

Сондай-ақ уәкілетті органның жануарларды индекстік бағалауды жүргізу қағидаларын әзірлеу және бекіту жөніндегі құзыреттері енгізіледі. Бұл әдіс жануардың иесіне қажетті пайдалы белгілерді дамыту үшін керек.

Уәкілетті орган геномдық бағалауды жүргізу қағидаларын әзірлеп, бекітеді. Бұл ерте кезінен бастап асыл тұқымды құндылықты анықтауға, жануарларды күтіп-бағуға жұмсалатын шығындарды азайтуға, ең жақсы өндірушілерді бағалауға, өндірушілерді іріктеу қарқындылығын арттыруға, әр тұқымдағы генетикалық прогресс пен тиімділікті арттыруға мүмкіндік береді.

Сонымен қатар малдың шығу тегі туралы нақты ақпарат алу үшін жануарларға молекулярлық генетикалық сараптама жүргізу қағидаларын әзірлеу және бекіту бөлігінде құзыреттер енгізіледі.

Бұдан басқа, ауыл шаруашылығы бейініндегі қазақстандық ғылыми-зерттеу ұйымдарының өкілеттіктерін күшейту көзделіп отыр.

Заң ҚР Кәсіпкерлік кодексінің талаптарына сәйкес асыл тұқымды мал шаруашылығы саласында профилактикалық бақылау жүргізу ерекшеліктерін регламенттеуді көздейді. Соның арқасында бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай-ақ бұзушылықтардың жолын кесуге және олардың алдын алуға болады, ал ең бастысы субъектілер уәкілетті орган анықтаған бұзушылықтарды өздері жоя алады.

Жалпы республика бойынша асыл тұқымды малдардың үлес салмағының  өсуінде жақсы серпін сақталып отыр. 

2022 жылғы 1 қаңтардағы көрсеткішке сәйкес шаруашылықтардың барлық санаттарындағы асыл тұқымды ІҚМ саны  1,06 млн басты құрайды, бұл республикадағы жалпы мал басының 13%. Айта кетейік, 12 жыл бұрын елдегі асыл тұқымды ірі қара малдың үлес салмағы 2,9% деңгейінде болған еді.

• 27.12.2022
• 214