ЕАЭО ЕЛДЕРІНІҢ ҰЛТТЫҚ БӘСЕКЕЛЕСТІК ВЕДОМСТВОЛАРЫ БӘСЕКЕЛЕСТІК ЕРЕЖЕЛЕРІНІҢ БҰЗЫЛУЫН АНЫҚТАУ МӘСЕЛЕЛЕРІН ТАЛҚЫЛАДЫ

Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттің уәкілетті органдары басшылары, бәсекелестік және монополияға қарсы реттеу жөніндегі Алқа мүшесінің (Министрдің) «5+1» деп аталатын форматтағы кеңесінің жұмысына қатыстым.

Тараптар тергеу жүргізу кезінде, әсіресе "жаңа" цифрлық нарықтарда реттеушілер арасында ақпарат пен тәжірибе алмасу өте маңызды екендігімен келісіп, жұмысты үйлестіру нарыққа қатысушылардың бәсекелестікке қарсы әрекеттеріне жедел ден қоюға, оның ішінде ұлттық реттеушілер мен ЕЭК арасындағы өкілеттіктерді ажырату мәселесін шешуге мүмкіндік береді.

Отырысқа қатысушыларға нақты уақыт режимінде тауар нарықтарының түрлі деректері мен көрсеткіштерін құрылымдауға мүмкіндік беретін ҰСБ СЖРАмен бірлесіп әзірленген Қазақстанның бәсекелестік жай-күйінің Талдамалық картасымен (ақпараттық талдамалық панель (дашборд) таныстырдым.

Қазіргі уақытта Дашборд 16 тауар нарығы бойынша қалыптасты (АИ-92/95 бензині, дизель отыны, сұйытылған газ, электр энергиясы, авиаотын, көмір, битум, ұялы байланыс, авиатасымалдар, темір жол тасымалы, тұрғын үй құрылысы, цемент, арматура, бетон, ЖМПТ, дәрі-дәрмектер).

        Нарықтар өз кезегінде 15 базалық көрсеткіш бойынша бөлінеді (CR-3, Херфиндаль – Хиршман индексі (ННІ), Лернер коэффициенті, нарық субъектілерінің тізбесі, ТЖҚ өндіру көлемі, ТЖҚ көтерме және бөлшек саудада өткізу көлемі, мемлекет қатысатын нарық субъектілерінің тізбесі, өндірушілердің бағалары, ТЖҚ көтерме және бөлшек саудада өткізу бағалары, орташа бағалар, көлемдер тауар экспортының көлемі, тауар импортының көлемі, инвестициялар көлемі, рентабельділіктің орташа деңгейі, жалақының орташа деңгейі). Нарықтар мен көрсеткіштердің тізбесі одан әрі кеңейтілетін болады.

Автоматтандырылған жүйе ішкі нарықты бақылайды, бірақ трансшекаралық нарықтар деп аталатын мәселелер бар. Мұндай жағдайларда ынтымақтастықты қалай жүргізуге болады.

 Қазіргі уақытта белгілі бір тауар нарығын трансшекаралық деп тану мүмкіндігін нарық субъектілерінің өздері белсенді пайдаланады. Ұлттық монополияға қарсы орган тарапынан шағымдар қойылған жағдайда, бұзушылар көтерілген мәселелерді трансшекаралық нарық жазықтығына ауыстыруға тырысады, осылайша оларды заңды жауапкершілікке тарту процестерін қорғаудың және кешіктірудің уақытша тетігі сияқты мәртебені пайдаланады.

 БҚДА тауар нарықтарын талдау мен бақылаудың цифрлық құралдары мұндай жағдайларда, соның ішінде ұлттық юрисдикциялардан тыс шығуды ескере отырып көмектесе алады деп санайды.

 Қазіргі уақытта құпия ақпаратқа - Коммерциялық, банктік құпияға және т. б. қолжетімділіктің шектелуіне байланысты белгілі бір проблемалық мәселелер бар. Бірақ жоғары деңгейлі ақпаратқа келетін болсақ, оны ұйымдастыруға әбден болады. Біздің Ұлттық статистика бюросымен ынтымақтастық ісіміз мұны растайды

 Отырысқа қатысушыларға Еуразиялық экономикалық комиссия базасында «ЕАЭО интеграцияланған ақпараттық жүйесінің» ұқсас өнімін құру мүмкіндігі ұсынылды. Ол сондай-ақ мемлекеттік бағалық реттеуді енгізу мен ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің оны қолдану мерзімін ұзарту туралы шешімдері мен өзекті мәселелерін айту жөніндегі функцияны іске асыру шеңберіндегі рәсімдерді жеңілдетуге мүмкіндік береді.

• 23.02.2023
• 74