- Блогтар
- Жақыпова С. Қ.
Жақыпова С. Қ.
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі
Астанада сарапшылар еңбекті қорғау және өнеркәсіптік қауіпсіздік мәселелерін талқылауда
2023 жылғы 25-26 мамыр аралығында Астанада өтетін KIOSH 2023 –XI Қазақстандық Халықаралық еңбекті қорғау және өнеркәсіптік қауіпсіздік жөніндегі конференция мен көрме аясында отандық және шетелдік сарапшылар жұмыс орындары мен кәсіпорындарда еңбекті қорғау қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелерін талқылап, озық әлемдік тәжірибені ескере отырып, оларды шешу жолдарын іздестіруде.
Іс-шараның негізгі ұйымдастырушылары ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі (бұдан әрі – Еңбекмині), ҚР Төтенше жағдайлар министрлігі, ҚР ЕХӘҚМ Еңбекті қорғау жөніндегі республикалық ғылыми-зерттеу институты, «ITECA» ЖШС.
Конференцияға ҚР Премьер-Министрінің орынбасары Алтай Көлгінов, ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Тамара Дүйсенова, Халықаралық әлеуметтік қамсыздандыру қауымдастығының Бас хатшысы Марсело Аби-Рамия Каэтано (бейне хабарлама), Кәсіптік тәуекелдерді болдырмау жөніндегі халықаралық қордың (ORP) вице-президенті Пабло Р.Ниетро, РФ Еңбек министрлігі Бүкілресейлік еңбек ҒЗИ бас директоры Дмитрий Платыгин, ҚР Кәсіподақтар федерациясының төрағасы Сатыбалды Дәулеталин, «PARYZ» ұлттық жұмыс берушілер конфедерациясының бас директоры Айдос Абиханов, Республикалық тау-кен өндірушілері және тау-кен металлургиялық кәсіпорындары қауымдастығының атқарушы директоры Николай Радостовец, «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ Қоғаммен байланыс жөніндегі басқарушы директоры Гибрат Ауғанов және басқалар қатысты.
25 мамырда «Жаңа сын-қатерлер призмасы арқылы еңбекті қорғаудың тұжырымдамалық негіздері» тақырыбындағы конференцияның пленарлық сессиясында спикерлер өнеркәсіптік кәсіпорындар мен жұмыс орындарындағы проблемаларды, оларды шешу жолдарын, сондай-ақ үздік әлемдік тәжірибелерді енгізуді талқылады.
Алтай Көлгінов құттықтау сөзінде жаңа әлеуметтік саясат елімізде жүргізіліп жатқан терең саяси жаңғыру мен экономиканы ауқымды трансформациялаудың маңызды құрамдас бөліктерінің бірі болып табылатынын атап өтті. Оны іске асыру жолындағы маңызды қадам бұл Мемлекет басшысы қол қойған Әлеуметтік кодекс болды.
«Әлеуметтік кодексті Достастық мемлекеттері елдерінің тәжірибесіне енгізілген алғашқы тұтас әлеуметтік құжат деп атауға болады. Кодекс адамның туғаннан егде жасқа дейінгі бүкіл өмірлік циклін қамтиды, өмірлік жағдайға байланысты өмірдің әртүрлі кезеңдерінде азаматтарымызды мемлекеттік қолдау шараларын анықтайды.
Жаңа әлеуметтік саясат аясында қауіпсіз еңбек жағдайларын жасау, әлеуметтік тәуекелдерден сақтандыру және жұмыспен қамтылған халықтың әлеуметтік қорғалу деңгейін арттыру арқылы еңбек ресурстарын үнемдеуге ерекше назар аударылатын болады», – деді ҚР Премьер-Министрінің орынбасары.
Сондай-ақ, ол Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша ЕХӘҚМ әзірлеген Қазақстандағы қауіпсіз еңбек тұжырымдамасы (Тұжырымдама) жобасының негізгі тұжырымдамалық мәселелеріне қысқаша тоқталып, конференцияның барлық қатысушыларын еңбекті қорғау саласындағы проблемаларды, мемлекеттік бақылау шараларын, қауіпсіз еңбек жағдайлары мен қызметкерлердің денсаулығын қамтамасыз етудің жаңа тетіктерін ескере отырып, оны талқылауға шақырды.
Өз кезегінде Тамара Дүйсенова Тұжырымдаманың мақсаты – жұмыскерлердің еңбек өмірінің сапасын арттыру және еңбек ресурстарын үнемдеу екенін айтты.
Еңбек өмірінің сапасы – бұл жұмыс орнының тұрақтылығы, өмір бойы оқу және мансаптық өсу мүмкіндіктері, гендерлік теңдік, жұмыс орнындағы денсаулық пен қауіпсіздік, икемділік пен қауіпсіздік, инклюзивтілік, еңбекті ұйымдастыру және жұмыс пен жеке өмір арасындағы тепе-теңдік, әлеуметтік диалог және қызметкерлерді тарту, кемсітушіліктің болмауы және т. б. көрсеткіштері бойынша қызметкерлер үшін қолайлы орта.
Ал Еңбек ресурстарын үнемдеу еңбекке қабілеттілікті, денсаулықты, біліктілікті, еңбек өнімділігін сақтауға, еңбек қызметін жүзеге асыру қабілеттілігін, қоршаған ортаның өзгермелі жағдайларына бейімделу қабілетін, еңбек көлемі мен қарқындылығын, адамның еңбекке психикалық жарамдылығын сақтауға бағытталған процесті білдіреді.
ЕХӘҚМ басшысы алға қойылған мақсатқа жету үшін Тұжырымдамада көзделген еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жүйесін қайта жүктеу тетіктері туралы хабардар етті.
«Өндірістік объектілерді еңбек жағдайлары бойынша аттестаттаудың орнына кәсіби тәуекелді бағалауды енгізу ұсынылады. Ол 5 өлшемшартты: еңбек жағдайларының зияндылығын, жарақат алу қаупінің көрсеткішін, жабдықтардың қауіпсіздігін, жеке қорғану құралдарымен (бұдан әрі – ЖҚҚ) қамтамасыз етілуін және сырқаттанушылық деңгейін ескере отырып жүргізілетін болады. Енгізілетін тетіктің нәтижесі кәсіпорындардың ғана емес, нақты жұмыс орындарының да кәсіби тәуекел дәрежесі бойынша еңбек жағдайларының жаңа жіктелуі болады», – деді Тамара Дүйсенова.
Сондай-ақ Тұжырымдамада нақты жұмыс орнының кәсіби тәуекел дәрежесіне сәйкес ЖҚҚ таңдау көзделеді. Басқаша айтқанда, салалық нормативтерден қызметкерлерді қорғау деңгейіне сәйкес келетін ЖҚҚ стандарттарына көшу жүзеге асырылатын болады.
Осы бағытты іске асыру үшін жұмыс берушілердің, зерттеу институттары мен ЖҚҚ өндірушілерінің қатысуымен жеке жол картасы әзірленетін болады, онда тиісті қаржылық шығындарды бағалай отырып, жаңа стандарттарды өзектендіру және әзірлеу, жаңа ЖҚҚ қажеттілігі, сондай-ақ оларды өндіру мүмкіндіктері сипатталатын болады.
«Тұжырымдаманың келесі бағыты – сақтандыру тарифтерін кәсіби тәуекел дәрежесіне қарай саралау. Сақтандыру тарифін 3 компоненттен қалыптастыру ұсынылады: Экономикалық қызмет түрі, кәсіпорынның кәсіби тәуекел дәрежесі және кәсіпорындағы нақты жұмыс орны. Бұл механизм зиянды өндірістік жағдайлары бар жұмыс берушілерге қаржылық жүктемені айтарлықтай азайтып, оларға кәсіптік тәуекел дәрежесі жоғары жұмыс орындарында нүктелік жұмыс істеуге мүмкіндік береді», – деп толықтырды Тамара Дүйсенова.
Бұдан басқа Тұжырымдамада нақты жұмыс орнының кәсіби тәуекел дәрежесіне қарай қызметкерлерге берілетін әлеуметтік кепілдіктердің түрлері мен көлемін саралау көзделеді. Осы бағытты іске асыру үшін ЕҚРҒЗИ базасында ғылыми зерттеулер жүргізіледі.
Министр сондай-ақ жазатайым оқиғалардың салдарымен күресуден олардың алдын алуға және алдын алуға көшуді көздейтін кәсіптік тәуекелдерді басқару жүйесін енгізу жоспарланып отырғанын хабарлады. Кәсіпорындардың тәуекел дәрежесіне және нақты жұмыс орындарына сәйкес тәуекелді кәсіпорындардың тізімін қалыптастыру көзделеді.
«Кәсіпорындардың цифрлық картасы әзірленеді және енгізіледі – бұл бір платформада қалыптасатын еңбек жағдайлары бойынша әрбір кәсіпорынның есептік базасы. Бұл ретте кәсіпорындардың деректерді енгізуі цифрлық картаны жеке және заңды тұлғалардың эталондық базаларымен интеграциялау есебінен жеңілдетілетін болады. Мемлекеттік органдар Цифрлық картаны еңбекті қорғау саласындағы стандарттармен және нормативтермен толықтыратын болады. Олардың аталған кәсіпорындарға қолжетімділігі де олардың мемлекеттік функциялары негізінде шектелетін болады», – деді Тамара Дүйсенова.
Өз сөзінің соңында Дүйсенова Тұжырымдама жобасының новеллалары еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғаудың шығынды-тәуекелге бағдарланған моделіне көшуге бағытталғанын атап өтті. Оларды іске асыру жұмыс күшінің сапасын арттыруды және ел экономикасында жұмыс істейтін еңбек ресурстарын үнемдеуді қамтамасыз етуі тиіс.
Пленарлық сессия аяқталғаннан кейін сараптамалық қоғамдастық үшін ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау бірінші вице-министрі Ақмәди Сарбасовтың қатысуымен «Кәсіби құзыреттілікті дамыту моделі» тақырыбында және ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі Ербол Оспановтың қатысуымен «Еңбекті қорғауды цифрландыру қазіргі заманғы шындыққа сын ретінде» тақырыбында форсайт-сессиялар ұйымдастырылды.
KIOSH конференциясының екінші күні, 26 мамырда қатысушылар өнеркәсіптік қауіпсіздік мәселелерін қарастырады.
Мәселен, бірінші панельдік сессияда сарапшылар цифрлық өнеркәсіптік қауіпсіздік туралы ESG жаңа тренді ретінде, елімізде цифрлық трансформацияны қолдану, цифрландыруды қолдану арқылы өнеркәсіптік қауіпсіздікті дамыту туралы айтатын болады.
Екінші панельдік сессияда ірі энергетикалық, тау-кен, мұнай сервисі және мұнай-газ компаниялары қатарындағы спикерлер авто және арнайы техниканың корпоративтік парктерін пайдалану кезіндегі оқиғалар тәуекелдерін азайту бойынша өз тәжірибелерімен бөліседі.
Сондай-ақ, конференцияға қатысушылар үшін өртке қарсы қауіпсіздік жөніндегі воркшоп өткізіледі.
- 26.05.2023
- 162