VI Халықаралық СERN мектебінің жұмысы басталды

9 қазанда Ядролық физика институтының ұйымдастыруымен Қазақстан-Британ Техникалық Университеті базасында медицина мен өнеркәсіптегі жоғары энергетикалық физика, үдеткіш техника, ядролық және радиациялық физика, ядролық және радиациялық технология бойынша 6-шы Халықаралық мектеп басталды. Мектеп жұмысына таяу және алыс шетелдердің 7 елінен 50-ден астам ғалымдар мен мамандар қатысуда: АҚШ, Германия, Әзірбайжан, Италия, Қырғызстан және т. б.

Халықаралық мектептің жұмысын құттықтау сөзбен ашқан институттың бас директоры Сахиев Саябек Қуанышбекұлы бұл мектептің 2010 жылдан бері жүргізіліп келе жатқанын атап өтті.

- Мектеп Еуропалық ядролық зерттеулер орталығы (CERN), Қазақстан Республикасының Энергетика министрлігі және қазақстандық Ядролық физика институты жанынан ұйымдастырылған. Биылғы жылы мектеп алтыншы рет өткізіліп отыр, яғни оның өз тарихы бар.

Мектептің дәстүрі 2010 жылы қаланды және Астанадағы Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінде алғашқы Халықаралық мектеп өтті. Студенттерге өздері үшін ең пайдалы ақпаратты алуға, ғылыми атмосфераны сіңіруге және бұл ақпаратты болашақ ғылыми зерттеулерде міндетті түрде қолданады деген ойдамын — деп қатысушыларға бас директор тілектестік білдірді.

Мектеп жұмысында шетелдік ғалымдармен қатар құрметті қонақтар арасында ҚР Парламенті Сенатының депутаты Арғынбекова Айнұр Серікпайқызы және ҚР Ұлттық Ғылым академиясының президенті Закария Күнсұлу Далтонқызы болды.

Құрметті қонақтар Ядролық физика институтының отандық ғылымды дамытудағы бірқатар жетістіктерін атап өтті. Олар бұл іс-шара еліміз бен Еуропалық ядролық зерттеулер орталығы арасындағы ғылым мен техника саласындағы интеграциялық байланыстарды одан әрі нығайтуға, Республиканың имиджін арттыруға қызмет ететінін атап өтті.

Ғылым прогрестің қозғаушы күші екенін бәрі біледі. Жаһандық өзгерістер, әлемдік инновациялық даму, технология дәуірі де ғылымға үлкен серпін береді.Мұның бір дәлелі-2023 жылдың 13 маусымында Женевада Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Ядролық физика институты мен Еуропалық ядролық зерттеулер ұйымындағы NA62 арасында ынтымақтастық туралы Меморандумға қол қойылды. Осылайша, NА62 Қазақстан кірген CERN-де жүзеге асырылған алғашқы эксперимент болып табылады.

Ядролық физика институтының NA62 – ге қатысуы отандық ғылым үшін алғашқы және сонымен бірге маңызды қадамдардың бірі болып табылатыны және басқа эксперименттерге кезең-кезеңімен енгізу бойынша жұмыстар жүргізілетіні атап өтілді– деп атап өтті Күнсұлу Далтонқызы.

Бүгінгі таңда Институт Қазақстанның атом саласындағы жалғыз ғылыми ұйымы болып табылады, онда іргелі зерттеулерден бастап өнеркәсіптік өндіріске дейінгі ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстардың толық циклі іске асырылады, сондай-ақ ғылымды қажетсінетін өнімдер мен технологияларды коммерцияландыруда жоғары нәтижелер көрсететін жетекші институттардың бірі болып табылады. Сіздің пікірталастарыңыздың негізінде байыпты зерттеу, аналитикалық, болжамды жұмыс бар екенін қанағаттанарлық түрде атап өтемін. Мұндай іргелі тәсіл бүгінде жоғары сұранысқа ие. Ол академиялық қоғамдастықты үлкен және маңызды мақсаттар төңірегінде біріктіруге, оның күш – жігерін еліміздің технологиялық көшбасшылығын, оның жаһандық ғылыми процеске тең қатысуын қамтамасыз етуге қабілетті неғұрлым перспективалы бағдарламалар мен бастамаларды іске асыруға жұмылдыруға мүмкіндік береді – деді Айнұр Серікпайқызы өз сөзінде.

Сондай-ақ, CERN-ге мүше емес елдермен байланыс жөніндегі аға кеңесші Кристоф Шефер онлайн форматта 6-шы Халықаралық мектептің ашылуымен құттықтап, қатысушыларға табысты, тиімді жұмыс тіледі.

Мектептің тыңдаушылары студенттер, магистранттар, докторанттар, сондай-ақ постдокторанттар, негізінен жоғары энергетикалық физика, ядролық физика, ядролық медицина және үдеткіш техника саласындағы жас ғалымдар мен оқытушылар болып табылады. Мектеп аудиториясына  Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың, Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, ҚБТУ, Өзбекстан Республикасы Ғылым Академиясының Ядролық физика институтының студенттері мен қызметкерлері кіреді.

Мектеп жұмысының бірінші күні CERN ғалымдарының баяндамалары тыңдалды. CERN-дегі CMS ынтымақтастығының мүшесі Виктор Ким «Үлкен адрон коллайдеріндегі физика», Флорида Университетінің қызметкері Катерина Кузнецова «Жоғары энергетикалық физикадағы газ тәрізді детекторлар» атты баяндама жасады. CERN-дегі Isolde ынтымақтастығының мүшесі Магдалена Ковальски онлайн баяндама жасап, CERN-дегі медициналық қосымшалар туралы айтып берді. Ханс Даниэлссон, NA62 ынтымақтастығының мүшесі біздің ғалымдар тікелей қатысатын CERN-дегі NA62 экспериментінің жұмыстарымен бөлісті. NА64 эксперименті негізінде қараңғы заттардың жарықтандырылуы туралы NA64 ынтымақтастығының мүшесі доктор Андреа Челентано онлайн форматта бөлісті.

Халықаралық мектепте апта бойы әлемнің жетекші ғалымдары ядролық физика, атом энергиясы, астрофизика, атом материясы, болашақтың үдеткіштері, медицинадағы, өнеркәсіптегі ядролық және радиациялық технологиялардың өзекті мәселелерін талқылайды. Мектеп аясында барлығы 26 дәріс тыңдалады.

Мектеп жұмысы қазанның 13-не дейін жалғасатын болады.

• 12.10.2023
• 209