ЯДРОЛЫҚ ФИЗИКА ИНСТИТУТЫНЫҢ БАСПАСӨЗ ТУРЫ: АТОМ ЭНЕРГИЯСЫ АДАМЗАТ ПЕН ҒЫЛЫМНЫҢ ИГІЛІГІ ҮШІН

Ядролық физика институтында республикалық БАҚ өкілдері үшін баспасөз туры өтті. Баспасөз турын ЯФИ Қазақстандық атом электр станциясымен бірлесіп ұйымдастырды.

Баспасөз туры аясында ССР-Қ ғылыми-зерттеу реакторына, кешенді экологиялық зерттеулер орталығына және ИЛУ-10-ға шолу экскурсиясы ұйымдастырылды, онда журналистер институттың ғылыми және өндірістік қызметімен танысты.

Пресс-тур аясында олар Қазақстандағы жалғыз ССР-Қ стационарлық ғылыми-зерттеу реакторына барды, орталық залда қонақтар қуаттылық, отын түрі және т. б. сияқты зерттеу реакторы қондырғысының негізгі техникалық сипаттамаларымен танысты.  Ғылыми зерттеу реакторында мұнай-газ саласы үшін, сондай-ақ әлемдік денсаулық сақтаудың ең озық бағыттарының бірі болып табылатын ядролық медицинаға арналған препараттар және нейтронды активтендіру талдаулары жүргізіледі.

Әрі қарай қонақтар қызметкерлерге радиоактивті өндіріспен қауіпсіз режимде жұмыс істеуге мүмкіндік беретін қарау терезелерімен және қашықтан басқарылатын манипуляторлармен жабдықталған «ыстық камераларға» барды.

Баспасөз туры аясында журналистер радиоактивті ластануға ұшыраған аумақтарды кешенді Радиоэкологиялық зерттеулер жүргізетін және жүргізетін орталықтың жұмысымен танысты. Орталықтың ғылыми қызығушылықтарының негізгі бағыты бұрынғы сынақ полигондары-Семей және Азгирді қоса алғанда, әртүрлі радиациялық қауіпті объектілердің жай – күйін кешенді зерттеу болып табылады.

Осыдан кейін журналистер ЭЛВ-4 және ИЛУ-10 электронды үдеткіштерінде медициналық мақсаттағы бұйымдарды радиациялық зарарсыздандыру жүргізілетін радиациялық технологиялар ғылыми-өндірістік орталығына барды. Радиациялық зарарсыздандыру объектілері мынадай медициналық мақсаттағы бұйымдар болып табылады: таңу материалдары, шприцтер, инелер және т.б. осы орталықтың өндірістік қуаттары дайын және оралған медициналық мақсаттағы бұйымдарды қаптаманың тұтастығын бұзбай зарарсыздандыруға мүмкіндік береді. 2021 жылдың қарашасында Ядролық физика институтының сапа менеджменті жүйесі тексеріліп, халықаралық стандарт талаптарына сәйкес деп танылды.

Радиациялық тігілген поливинилпирралидонға негізделген «AQUA DRESS» гидрогелий таңғыштарын өндіру БАҚ-тың қызығушылығын тудырды. Күйік кезінде алғашқы медициналық көмек көрсету және әртүрлі этиологиядағы жараларды қорғау үшін пайдаланылатын өнімдер ерекше. Маскалар өндірісінде полимерлі композицияларды электрондар сәулесімен сәулелендіру арқылы көпфункционалды гидрогельді таңғыштарды алу технологиясы қолданылады. Технология гидрогельді таңғыштарды химиялық конденсацияның стандартты әдістерімен синтездеу процесінде пайда болатын зиянды химиялық токсиканттардан соңғы өнімді тазартудың күрделі кезеңдерін жояды, сонымен қатар сәулелену кезеңінде композициялық материалды зарарсыздандырудың бірдей маңызды міндеті қатар шешіледі. Биылғы жылы Институт АЭХА-нің Қырғызстанға гидрогельдік таңғыштарды жеткізу жөніндегі тендерін жеңіп алды.

Баспасөз турының соңында журналистер үшін брифинг ұйымдастырылды, онда олар радиофармпрепаттар өндірісіне, болашақ МЕГА-сайенс жобаларына және АЭС үшін кадрлар даярлауға қатысты сұрақтарға жауап ала алды. Институттың бас директоры Сахиев Саябек журналистерге Институттың Қазақстан Республикасының атом саласы үшін кадрлар даярлауда өте үлкен тәжірибесі бар екенін айтты. Ол ЯФИ базасында АЭС үшін мамандар даярлау үшін барлық қажетті инфрақұрылым бар екенін, атап айтқанда, зерттеу стационарлық реакторы, сыни стенд, түрлі типтегі үдеткіштер бар екенін, сондай-ақ институт базасында АЭХА-ның қолдауымен үш оқу орталығы жұмыс істейтінін атап өтті: радиациялық қауіпсіздік жөніндегі оқу орталығы, бақылаудың бұзбайтын әдісі бойынша оқу орталығы және Ядролық қауіпсіздік оқу орталығы. Сондай-ақ, брифинг барысында бас директор ел экономикасын түбегейлі өзгерте алатын екі жобамен бөлісті. Олардың бірі «Ультра суық нейтрондардың көзі», ол 10 Халықаралық орталықпен бірлесіп пайдаланушы бағдарламасы аясында жүзеге асырылады. Осы жобаның арқасында қараңғы материяның құпиясын ашуға мүмкіндік беретін бірегей іргелі зерттеулер жүргізуге болады . Екінші жоба-медициналық изотопты фрагментті әдіспен өндіру. Бұл әдісті қолданған кезде уран-235 Атом реакторындағы нейтрондар ағынымен сәулеленеді және нәтижесінде үш диагностикалық медициналық изотоптар пайда болады, олар молибден-99, йод-131 және ксенон-133. Бұл жағдайда уран нысанасының тек 10 % ғана пайдаланылады. Қалған 90 % ядролық қалдықтарға ауысады, олардан АЭС үшін жаңа отын жасалады.

• 22.11.2023
• 149