Шетелдік банктерге Қазақстанның қаржы нарығына кіруі үшін жағдайлар жеңілдетіледі

Қазақстанда шетелдік банктерді ашу жөніндегі талаптардыераықтандыруға бағытталған түзетулер қабылдау жоспарлануда. 
Мемлекет басшысы 2023 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауы шеңберінде елге сенімді шетелдік банктерді тарту және банк секторындағы бәсекелестікті арттыру жөнінде міндет қойды.
Қазіргі уақытта қолданыстағы заңнама шеңберінде шетелдік инвестордың Қазақстанның банк нарығына кіруі көзделген және Қазақстанның ДСҰ-ға кіруі шеңберінде 2020 жылы шетелдік банктің филиалын ашу бойынша талаптар белгіленген.
Шетелдік инвесторлар үшін талаптардыераықтандыру үшін шетелдік банкті ашуға рұқсат алу үшін құжаттар тізбесін қысқарту көзделеді. Құжаттар саны шетелдік бас компанияның рейтингіне байланысты болады.
Сонымен, "BB -" - "а –" рейтингі бар шетелдік банктер үшін еншілес банкті ашу үшін құжаттар саны 24-тен 17-ге дейін, филиал ашу үшін-20-дан 10-ға дейін қысқарады. "А-" және одан жоғары рейтингі бар банктер үшін құжаттар саны тиісінше 10 және 8-ге дейін қысқарады.
Заң жобасымен шетелдік инвесторларды көбірек тарту үшін филиалдар құру кезінде шетелдік банктің активтеріне қойылатын талаптар 20 млрд-тан 10 млрд АҚШ долларына дейін төмендейді.
Сондай-ақ шетелдік банктердің филиалдары үшін рұқсат етілген қызмет түрлерінің тізбесі кеңейтілетін болады. Филиалдар шетел валютасымен айырбастау операцияларын жүргізуге, кастодиандық қызметті, трансфер-агент қызметін жүргізуге, синдикатталған қаржыландыруға қатысуға, төлем карточкаларын шығаруға құқылы.
Екінші кезеңде шетелдік банктің еншілес банкін немесе филиалын ашуға рұқсат алғаннан кейін банктік лицензия алуға арналған құжаттар тізбесі де 50-ден 7-ге дейін қысқарады. Негізінен бұл құжаттар ішкі нормативтік құжаттарға жатады және оларды бекіту талаптары лицензия алғаннан кейінгі кезеңге ауыстырылады.
Заң жобасы шеңберінде Агенттік басшы қызметкерлер үшін Банктің Директорлар кеңесінің мүшелері үшін басшылық өтілінің болуы жөніндегі талапты алып тастауды, сондай-ақ басшы лауазымдарға кандидаттар үшін микроқаржы ұйымдарындағы жұмыс тәжірибесін ескеруді ұсынады.
Шетелдік инвесторлардың отандық қор нарығына қолжетімділігін жеңілдету үшін Қазақстанның орталық депозитарийінде Euroclear және Clearstream сияқты халықаралық есеп айырысу ұйымдарына тікелей шоттар ашу мүмкіндігін белгілеу ұсынылады. Бұл оларға өз клиенттерінің қазақстандық бағалы қағаздарына меншік құқығын есепке алуға және растауға мүмкіндік береді.
Қор нарығындағы дефолттарды реттеу процесін оңтайландыру үшін клирингтік ұйымға брокерлік-дилерлік қызметті жүзеге асыру құқығы беріледі.
Корпоративтік облигациялар нарығын дамыту мақсатында қамтамасыз етілген облигациялар бойынша кепіл болатын тұлғалардың тізімін Ұлттық басқарушы холдинг және оның бақылауындағы заңды тұлғалар, сондай-ақ қазақстандық тұрақтылық қоры толықтыратын болады.
Сақтандыру нарығын дамыту үшін сақтандыру ұйымдарының инвестициялық мүмкіндіктерін кеңейтуге бағытталған бірқатар бастамалар көзделген. Атап айтқанда, IT-саладағы сақтандыру ұйымдарының қызмет түрлері мен инвестициялық мүмкіндіктерін кеңейту ұсынылады. Сақтандыру ұйымдары сақтандыру қызметін автоматтандыру үшін бағдарламалық қамтамасыз етуді дербес әзірлей алады және оларға еншілес IT-компанияларды сатып алу құқығы беріледі.
ФАТФ стандарттарына сәйкес жаппай қырып-жою қаруын, терроризм мен экстремизмді таратуды қаржыландыруға байланысты ұйымдар мен тұлғалардың сақтандыру брокерінің капиталына қатысуы (акцияларға иелік етуі) бойынша талап белгіленеді.
Сондай-ақ, қаржылық қызметтерді тұтынушылардың құқықтарын қорғауды одан әрі күшейту және қаржылық қолжетімділікті арттыру бойынша шаралар ұсынылған. Бұл түзетулерге Парламент Мәжілісінің депутаттары бастамашылық жасады.
Мүгедектігі бар адамдардың және халықтың әлеуметтік осал топтарына жататын азаматтардың құқықтарын қорғауға ерекше көңіл бөлінеді.
Қаржы ұйымдарының мүмкіндіктері шектеулі тұлғаларға ағымдағы жылдың 1 шілдесінен бастап енгізілген қаржы ұйымдары қызметтерінің қолжетімділігі жөніндегі ұлттық стандартты ескере отырып, қызметтер көрсетуді қамтамасыз ету міндеті заңнамалық деңгейде енгізіледі. Қаржы ұйымдары да мүмкіндігі шектеулі адамдармен жұмыс істеудің ішкі тәртібін бекітуге міндетті болады. Олар қаржы ұйымдарында қызмет алу кезінде сенімді тұлғаны тағайындауға мүмкіндік алады.
Мерзімі өткен кредиттер бойынша берешекті реттеу кезінде халықтың әлеуметтік осал топтарына жататын азаматтарды, сондай-ақ төтенше жағдай енгізу нәтижесінде зардап шеккендерді қорғаудың қосымша шаралары көзделген.
Азаматтардың осы санаттары үшін қарыздар мен микрокредиттер бойынша кемінде 3 ай мерзімге міндетті түрде кейінге қалдыру, сондай-ақ ай сайынғы төлемді 50 және одан да көп пайызға төмендету көзделеді.
Қарыз алушы – жеке тұлғалардың құқықтарын қорғау үшін банктік қарыздарды мерзімінен бұрын өтегені үшін тұрақсыздық айыбы алынбайды. Азаматтардың микрокредиттері бойынша микрокредитті қайтармағаны үшін тұрақсыздық айыбын қоспағанда, кез келген тұрақсыздық айыбын өндіріп алуға тыйым салынады.
Сақтандыру сыйақысы мөлшерінің 10% шегінде банктік қарыз немесе микрокредит алу үшін жасалатын сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру агентінің комиссиялық сыйақысының шекті мөлшері белгіленеді.
Тұтынушыларды қаржы өнімдерін таңудан қорғау үшін қаржы ұйымдарында қаржы өнімдерін әзірлеу мен енгізудің ішкі рәсімдерінің болуы бойынша талап енгізіледі.
Тұтынушылардың кері байланысты уақтылы алуы үшін қаржы ұйымдарының клиенттердің өтініштерін қарау мерзімі 15 жұмыс күні ішінде заңнамалық түрде белгіленеді.
Сондай-ақ депутаттардың "Отбасы Банкіне" мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі шеңберінде білім беру кредиттерін беру құқығын беру жөніндегі ұсыныстары ескерілді.
Кредиттік серіктестіктерде шешімдер қабылдаудың жеделдігін арттыру үшін кредиттік серіктестіктің жарғысын бекіту, қайта ұйымдастыру немесе тарату мәселелері бойынша кредиттік серіктестікке қатысушылардың жалпы жиналысының кворумына қойылатын талаптар жеңілдетіледі. Есеп саясатын қалыптастыру жөніндегі өкілеттіктер кредиттік серіктестіктің басқармасына беріледі.
Заң жобасының негізгі новеллалары банк секторындағы бәсекелестікті арттыруға және инвестициялар тартуға, қаржылық қолжетімділікті арттыруға және тұтынушылардың құқықтарын қорғауды күшейтуге, сақтандыру нарығы мен бағалы қағаздар нарығын дамытуға ықпал ететін болады.
Заң жобасы Мемлекет басшысының "әділ Қазақстанның экономикалық бағыты" Қазақстан халқына Жолдауын, Президенттің "экономиканы лықтандыру жөніндегі шаралар туралы" және "мемлекеттік аппараттың қызметін бюрократиядан шығару жөніндегі шаралар туралы"Жарлықтарын іске асыру үшін әзірленді.

• 17.10.2024
• 44