БҚДА МОНОПОЛИЯҒА ҚАРСЫ БАҚЫЛАУДЫ КҮШЕЙТЕДІ: АУДИТ, ҰЖЫМДЫҚ ТАЛАП-АРЫЗДАР ЖӘНЕ БАҒА КЕЛІСІМДЕРІН ОҢАЙЛАТЫЛҒАН ТЕРГЕУ ҰСЫНЫЛАДЫ

Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі негізгі тауар нарықтарын монополиясыздандыру және бәсекелестікті дамыту жөніндегі жұмысты жалғастыруда. Осы жұмыс шеңберінде бәсекелестік мәселелері бойынша заңнамаға түзетулер әзірленді, қазіргі уақытта олар Парламенттің қарауында.

«Тұрақты монополиялық құрылымы бар тауар нарықтарында-бұл бағаны бақылауды күшейту, тергеу тиімділігін арттыру, бұзушылықтардың алдын алу. Монополиясыздандыру шеңберінде-тауар нарықтары мен бірігу жөніндегі мәмілелерді талдауды жетілдіру, кәсіпкерлікке мемлекеттің қатысуын қысқарту» ,-деді Агенттік Төрағасының бірінші орынбасары Рустам Ахметов баспасөз мәслихатында.  

Президентттің ел экономикасын ырықтандыру туралы Жарлығы тауар нарықтарын реттеу, әкімшілік шектеулерді алып тастау бойынша туралы негізгі бағыттарын іске асыру жеке инвестицияларды тартуға және кәсіпкерлікті дамытуға бағытталған. Жаппай жекешелендіруді аяқтау 2030 жылға қарай ел экономикасы мен жекешелендірілетін кәсіпорындардың тиімділігін арттырады. Баға келісімдерінің алдын алу және жосықсыз нарық субъектілерінің үстем жағдайды пайдалануын болдырмау үшін монополиялық жоғары баға белгіленген жағдайда монополияға қарсы тергеуді оңай бастау мүмкіндігі заңнамалық түрде енгізілетін болады. Сондай-ақ үстемдікті анықтаудың жаңа критерийлері, табиғи монополиялар мен энергетикалық көмірдің технологиялық байланысты қызметтерінің бағаларын реттеу енгізілуде.

«Монополияға қарсы тергеу қорытындылары бойынша бағаны төмендету және басқа да бұзушылықтарды жою бойынша шаралар қабылдануда. Осыған байланысты оларды жою жөнінде уақтылы шаралар қабылдау қажет. Өткен жылы монополияға қарсы тергеулерге шағымдану кезеңдерін қысқартуды көздейтін түзетулер қабылданды. Енді тергеудің тиімділігін арттыру шаралары қажет. Тергеу тәжірибесінің әдістемесі мен жалпылауын енгізу ұсынылады. Бұл олардың біртектілігін және сапасын арттыруды қамтамасыз етеді», - деп түсіндірді Ахметов.

Қазіргі уақытта Қазақстанда 5 мыңнан астам тауар нарығы жұмыс істейді, онда 2 миллионнан астам кәсіпкер жұмыс істейді. Алайда, кәсіпкерлік субъектілерінің бір пайыздан аспайтын қызметі монополияға қарсы бақылаумен қамтылған, тиісінше, бұзушылықтардың алдын алу құралдарының маңызы ерекше. Атап айтқанда, БҚДА монополияға қарсы аудитті енгізуді ұсынады, осылайша бизнеске бұзушылықтарды өз бетінше анықтауға және жоюға мүмкіндік береді. Комплаенстің ішкі актілерін келісу сонымен қатар тиімді ескерту жүйесін қалыптастыруға мүмкіндік береді.

Сонымен қатар, тұтынушылардың құқықтарын қорғау ерекше маңызға ие. Соңғы екі жылда мемлекет бюджетіне монополияға қарсы айыппұлдар түрінде 11 млрд теңге түсті. Бұл ретте монополияға қарсы заңнаманы бұзудан зардап шеккен тұтынушылар өтемақы алмайды. Бұл мәселені монополияға қарсы істер және өзге де құқық бұзушылықтар бойынша тұтынушыларға қаражатты қайтаруды қамтамасыз ете отырып, ұжымдық талап қою институты шешуге арналған.

«Экономикалық талдау-монополияға қарсы органның негізгі құралы. Ол нарықтардың проблемаларын анықтайды. Бүгінгі таңда бұл артық бағаны реттеу, әкімшілік кедергілер, ресурстар мен инфрақұрылымға  қол жеткізе алмау. Экономикалық талдаудың тиімділігін арттыру үшін мемлекеттік органдардың ұсынымдарды міндетті түрде қарауы ұсынылады. Оларды қарау қорытындысы бойынша міндетті нұсқамалар шығарылады», - деп атап өтті Ахметов.

• 15.07.2025
• 27