Тұтынушылар мәселесі-мемлекеттің бақылауында

2021 жылғы 12 тамызда ҚР Сауда және интеграция министрлігінде министр Бақыт Сұлтановтың басшылығымен алқа отырысы өтті.

Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитеті төрағасының м.а. Алмас Абжаппаров 2021 жылдың бірінші жарты жылдығындағы жұмыс қорытындылары туралы баяндады. Ол Комитеттің тұтыну құқықтарын қорғау жүйесін жетілдіру бойынша іс-шаралар кешенін жүргізгенін айтты.

2021 жылғы 1 қаңтардан бастап тұтынушылардың құқықтарын қорғаудың бірыңғай «е-tutynushy» ақпараттық жүйесі енгізілді, ол азаматтардың өтініштерін автоматты түрде қабылдауға, қарауға және жүйелеуге арналған. Сатып алғаннан кейін азаматтар оған кері байланыс немесе тауарға немесе компанияға шағым қалдыра алады. Өтініш міндетті түрде қаралатын болады. Бұл жүйе жұмысының проблемасы бизнес субъетілерін тіркеудің еріктілігіне байланысты, олардың төмен тіркелуі болып табылады.

Сөз сөйлеуші, тұтынушылар құқықтарының жиі бұзылуына байланысты өтініштер статистикасы жыл сайын өсіп келе жатқанын атап өтті. Егер 2020 жылдың 6 айында Комитетке 5,5 мыңнан астам азамат жүгінсе, 2021 жылдың ұқсас кезеңінде 8 мыңнан астам шағым түскен. Бұл ретте өтініштердің өсу қарқыны 144% - ды құрады. Орталық және жергілікті атқарушы органдарда соңғы 2 жылда тұтынушылардан 47 мыңнан астам өтініш қаралды.

А.Әбжаппаровтың айтуынша, халықтың тауарлар мен қызметтердің сапасына деген наразылығын статистика ғана емес, сонымен қатар 2020 жылға жүргізілген әлеуметтік зерттеу де растайды.

Қазақстан Республикасының барлық өңірлерінде шамамен 17 000 адамды қамтыған 2020 жылы тұтынушылардың құқықтарын қорғау мәселелері бойынша жүргізілген әлеуметтік зерттеудің қорытындылары тұтынушылардың құқықтары мынадай салаларда жиі бұзылатынын көрсетті:

Бірінші. Медициналық қызметтер. Сұралғандардың 45,9% осы салаға қанағаттанбайды.

Екінші. Теміржол көлігі. Бұл салаға 43,2% қанағаттанбайды.

Үшінші. Қалааралық / халықаралық автомобиль көлігі (такси). Бұл салаға 42,0% қанағаттанбайды.

Төртінші. Білім беру қызметтері. Бұл салаға 41,6% қанағаттанбайды.

Бесінші. Байланыс қызметтері (мобильді). Бұл салаға 35,9% қанағаттанбайды.

Алмас Абдумүтәліпұлы тұтынушылардың құқықтарын қорғау саласындағы проблемалар жаңа заңнамалық өзгерістер енгізуді талап ететінін атап өтті. Осыған байланысты 2021 жылы Комитет Заңға түзетулердің 2-пакетін әзірлеуге кірісті. Комитет әзірлеген жоба тұжырымдамасы 2021 жылғы 25 Маусымда тұтынушылардың құқықтарын қорғау жөніндегі ведомствоаралық кеңестің бірінші отырысында талқыланды, ал 30 Маусымда тұжырымдама Ашық НҚА порталында талқылау үшін орналастырылды.

«Тұтынушылық құқықтарды бұзудың үдемелі статистикасы Қазақстан тұтынушыларының құқықтарын қорғау жөніндегі бірыңғай ұйым құру туралы қорытындыға әкеледі. Бұл бірлестіктер институтын «саннан сапаға» қағидаты бойынша қайта құруға, барлық ҮЕҰ үшін тең мүмкіндіктерді қамтамасыз етуге, тұтынушылардың құқықтарын тиімді қорғауға және тағы басқаларға мүмкіндік береді», – деді Алмас Абжаппаров.

• 12.08.2021
• 220