Сауда және интеграция министрлігі Үкімет қаулысымен бекітілген 2020 жылдың соңына дейін экономикалық өсімді қалпына келтіру жөніндегі кешенді жоспарды жүзеге асыруда

(2020 жылғы 20 мамырдағы №307 ҚРҮҚ)

Кешенді жоспар шеңберінде Сауда және интеграция министрлігі әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына белгіленген шекті және шекті бағаларды әкімшілендіру талаптары мен рәсімдерін қайта қарау мәселесін пысықтауда.

Бүгінгі күнге шекті бағаларды белгілеу тетігі Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бөлшек сауда бағаларының шекті мәндерін және оларға шекті рұқсат етілген бөлшек сауда бағаларының мөлшерін белгілеу қағидаларымен реттеледі.

Қағидаларға сәйкес әкімдіктер жыл сайын қаңтар айында ағымдағы жылға шекті бағаларды бекітеді, олар болжамды болып табылады және оларды мониторингілеу және бақылау мақсатында белгіленеді.

Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бөлшек сауда бағаларының шекті мәндері 15%-ға артқан жағдайда, сондай-ақ бөлшек сауда бағаларының шекті мәндері асып, 30 күн ішінде бөлшек сауда бағаларының бір мезгілде 30%-ға өсуі кезінде жергілікті атқарушы органдар рұқсат етілген шекті бөлшек сауда бағаларының мөлшерін белгілейді.

Рұқсат етілген шекті бөлшек сауда бағаларының мөлшері әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бір апта бұрын бөлшек сауда бағасы мен ағымдағы бөлшек сауда бағасы арасындағы орташа баға ретінде айқындалады.

Шекті бағаларды қабылдау туралы шешімдер асып кетуі әкімшілік жауаптылыққа әкеп соғатын жергілікті атқарушы органдар жанындағы комиссиялардың ұсынысы бойынша жүзеге асырылады.

Бұл көрсеткіштерді белгілеу кезінде тауардың өзіндік құнының қымбаттауы, валюта бағамының өзгеруі, инфляция және басқа да макроэкономикалық көрсеткіштер ескерілмейтінін атап өткен жөн.

Осыған байланысты, Сауда және интеграция министрлігі әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына баға белгілеу жөніндегі қолданыстағы тетікті өзгерту мәселесін пысықтауда.

Бүгінгі таңда халықаралық тәжірибені ескере отырып, осы тауарларды бақылаудың әртүрлі тетіктері, оның ішінде бағаны реттеудің тікелей және жанама әдістері қарастырылуда.

Осылайша, әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына шекті және шекті бағаларды белгілеу бойынша әкімшілік ету талаптары мен рәсімдерінің өзгеруі заңнаманың қолданыстағы нормаларын ескере отырып, 2020 жылдың соңына дейін пысықталады және қайта қаралатын болады.

Министрлік ұлттық тауар өткізу жүйесінің (КТО) инфрақұрылымын қалыптастыруды жүргізуде.

Қазіргі уақытта жұмыс тобы ұсынылған жер учаскелерін қарау және ұйымдастыру мәселелерін шешу үшін Республиканың өңірлеріне сапарларды жүзеге асырады.

Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі көтерме-тарату орталықтарының құрылысын сараптамалық сүйемелдеуді қамтамасыз ететін болады.

2020 жылдың екінші жартыжылдығына арналған міндеттер

Ағымдағы жылы өңірлерде көтерме-тарату орталықтарын салу үшін жер учаскелерін анықтау жөніндегі жұмыстарды аяқтау жоспарлануда.

Бүгінгі күнге электрондық коммерция нарығын дамытуды ынталандыру бойынша мынадай шаралар көзделген.

Бірінші. Жеңілдікті ұзақ мерзімді қаржыландыруға қол жеткізуді қамтамасыз ету

Отандық кәсіпкерлердің дамуын қолдау үшін Министрлік екінші деңгейдегі банктер, микроқаржы ұйымдары, кредиттер бойынша сыйақы мөлшерлемелерін субсидиялау, жобаларға кеңес беру және сүйемелдеу арқылы кредит беру бағдарламалары шеңберінде қаржыландыру мәселесін пысықтауды ұсынады.

Бұдан басқа, кредит сомасының ең жоғары мөлшерін, кредит беру мерзімін, сыйақы мөлшерлемесін белгілеуі және кредиттік берешекті өтеу үшін жеңілдікті кезеңді көздеуі тиіс кредит беру шарттарына назар аудару ұсынылады.

Екінші. КТС және ҚҚС бойынша босатуды ұсыну

Сауда және интеграция министрлігі Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізді.

Қолдау мақсатында электрондық сауда субъектілері келесі шарттарды сақтау барысында КТС және ЖТС салықтарын төлеуден босатылады:

- тауарларды өткізу бойынша мәмілелерді ресімдеу электрондық түрде жүзеге асырылады;

- тауарлар үшін төлемнің 90% қолма-қол ақшасыз төлеммен жүзеге асырылады;

- сатып алушыға тауарларды жеткізудің жеке қызметінің болуы немесе курьерлік немесе пошта қызметімен шарт жасасу.

Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Мемлекеттік кірістер комитетінің деректеріне сәйкес Республикада 601 интернет-дүкен тіркелген.

2019 жылы электрондық сауда компаниялары 36,8 мың жаңа жұмыс орнын құрды. Бұл ретте, осы сектордың қызметін ынталандыру бойынша қабылданған шаралар электрондық сауда субъектілері санының өсу қарқынын көрсетеді.

Электрондық сауда саласында жұмыс істейтін кәсіпкерлердің нақты санын анықтау үшін Министрлік жыл сайын Мемлекеттік кірістер комитеті мен Статистика комитетінің деректеріне талдау жүргізуді жоспарлап отыр.

Отандық кәсіпкерлерді қолдау мақсатында Сауда және интеграция министрлігі Қаржы және Ұлттық экономика министрліктерімен және Astana Hub-пен бірлесіп, ҚҚС, КТС және ЖТС салықтарын төлеу бойынша жеңілдіктер беру талаптарын қайта қарауды ұсынады.

Үшінші. Онлайн-транзакциялар үшін банкаралық комиссиялардың мөлшерлемелерін төмендету

Енгізілген карантиндік шараларға байланысты Қазақстанда байланыстың барлық түрлерін тоқтату, шекараларды жабу, сондай-ақ карантин кезеңінде қысқартылған жұмыс режимін белгілеу себептері бойынша трансшекаралық электрондық сауда деңгейі төмендейді деп күтілуде.

Қазақстан нарығында Яндекс.Еда, Wolt, Chocofood, Glovo және т.б. сияқты дайын тамақты жеткізу бойынша ірі онлайн-платформалар жұмыс істейді. Мейрамханалар мен кафелердің аталған платформалармен ынтымақтастық шарттарының бірі – платформалардың пайдасына 20%-дан 35%-ға дейін төлем төлеу.

Мейрамханалар мен кафелер телефон, әлеуметтік желілер және басқа байланыс құралдары арқылы тапсырыс береді. Бұл жағдайларда төлем жүргізу аудару арқылы жүзеге асырылады.

Қазіргі уақытта Қазақстанда эквайрингтік қызметтердің (онлайн-транзакцияларға арналған комиссиялар) бағасы 1%-дан 3%-ға дейінгі диапазонда.

Қолма-қол ақшаны пайдалануды төмендету және төлем терминалдары арқылы қолма-қол ақшасыз төлеуге бір мезгілде уәждеу мақсатында эквайрингті 1%-ға дейін төмендету бойынша шара ұсынылады. Аталған  шара қолма-қол ақшасыз есеп айырысу үлесін ұлғайтуға мүмкіндік береді.

Сондай-ақ санитарлық-эпидемиологиялық талаптарды қатаң сақтай отырып, сауда базарлары мен қоғамдық тамақтандыру объектілерінің жұмысына рұқсат беру мәселесі пысықталды.

Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасы Бас мемлекеттік санитарлық дәрігерінің «Қазақстан Республикасының халқы арасында коронавирустық инфекциямен аурудың алдын алу жөніндегі шараларды одан әрі күшейту туралы» 2020 жылғы 20 мамырдағы № 37 қаулысының (қаулының)                                 7-тармағының 2) және 4) тармақшаларына сәйкес короновирустық инфекциямен жағдай оң нәтиже береді, 17 тамыздан бастап жұмыс күндері карантин алынып тасталды, демалыс күндері карантин қолданылады.                               17 тамыздан бастап күшейтілген санитарлық-дезинфекциялық режимді сақтай отырып, азық-түлік және азық-түлік емес базарлардың жұмысы қайта жанданды.

2020 жылдың соңына дейін ауыл шаруашылығы тауар өндірушілеріне арналған жиынтықтаушы бұйымдар мен қосалқы бөлшектерге, сондай-ақ ауыл шаруашылығы қайта өңдеу саласына арналған бірқатар шикізат тауарларына (кондитерлік өнеркәсіп, шырын өндірушілер және басқалар) кедендік баждарды нөлдеу жөніндегі тармақты орындау мақсатында                          ҚР Сауда және интеграция министрлігі ҚР АШМ қосымшалары негізінде ұсыныс дайындады және Еуразиялық экономикалық комиссияға жіберді.

Ауыл шаруашылығын қайта өңдеу саласына қатысты (кондитерлік, қант салалары, шырын өндірушілер) негізгі өндірушілер арнайы экономикалық аймақтың қатысушылары болып табылатынын және өз қызметін арнайы инвестициялық келісімшарттар шеңберінде жүзеге асыратынын атап өткен жөн, бұл өз кезегінде оларға технологиялық жабдыққа, олардың жиынтықтаушы және қосалқы бөлшектеріне, шикізат пен материалдарға кедендік әкелу баждарын төлеуден босату бойынша преференциялар береді.

Жоғары қайта өңдеу өндірушілері үшін экспорт кезінде көлік шығындарының 80%-на дейін өтеуді ұлғайту жөніндегі тармақты орындау мақсатында Сауда және интерация министрлігі экспорттаушылар шығындарының бір бөлігін өтеу қағидаларына түзетулер пакетін әзірледі, онда:

- ілгерілету бойынша шығындар ішінара өтелетін тауарлардың тізбесі өзектендірілді;

- трейдерлер шығындардың бір бөлігін өтеу қарастырылған;

- өтеу сомасы өнімді қайта өңдеу деңгейіне байланысты: жоғарғы қайта өңдеу – 80% (трансформаторлар, зергерлік бұйымдар, вагондар және т.б.), орташа – 50% (ұн, подшипниктер, майлар және т.б.), төменгі – 30% (портландцемент, цемент клинкерлері және т.б.);

- бөлінген қаржы көлемінің 1/50 орнына 75 000 АЕК дейін тауарды жеткізуге байланысты өтеу лимиті ауыстырылды;

- өз автомобиль көлігімен жеткізуге байланысты шығындарды өтеу лимиті 1 км үшін 100 теңге болып белгіленді;

- индустриялық-инновациялық қызмет субъектілеріне Еуропалық Одақ елдеріне тауарларды жеткізу кезінде өтеу сомасы 5%-ға, сондай-ақ отандық жүк тасымалдаушыларды тарту кезінде 5%-ға ұлғаяды;

- құжаттар пакеті оңтайландырылды және қысқартылды («өндіруші» және «Шыққан елі» мәртебесін растау бөлігінде, фотоесептерді, жарнамалық-тарату материалдарын ұсыну бөлігінде оңтайландыру, ұшу және тұру үшін растау бөлігінде құжаттарды оңтайландыру, автомобиль көлігімен тауарды жеткізу кезінде «жол парағы» алынып тасталды);

- шығындарды өтеу мүмкіндігі/мүмкін еместігі, ақша қаражатын  аудару және өтініш берушілермен келісім жасау туралы шешімді Оператор қабылдайды (қазіргі уақытта – «QazIndustry» АҚ);

- Оператормен (қазіргі уақытта – «QazIndustry» АҚ) субъектілер шығындарының бір бөлігін өтеуді іске асыру тиімділігінің мониторингін (әлеуметтік-экономикалық, қанағаттану және т.б.) жүзеге асыру көзделген;

- қарсы міндеттемелер белгіленді: шығындарды өтегеннен кейін 2 жыл ішінде мемлекеттік қолдау шараларының нысаналы индикаторларына қол жеткізу;

- өнімді сатудан және қызмет көрсетуден түскен валюта түсімінің кіріс көлемін кемінде 10%-ға ұлғайту;

- салық аударымдарын кем дегенде 10%-ға ұлғайту.

Сонымен қатар, шығындардың бір бөлігін өтеудің жаңа түрлері қарастырылған:

- лицензиялау рәсімдерін жүргізуге байланысты шығындар;

- сертификаттау шеңберінде сынау үшін өнімді жеткізуге байланысты рәсімдер;

- лицензиялық шарттар жасасуға байланысты рәсімдер;

- сауда сөрелерін жалға алу.

Қағидалар ашық НҚА порталында талқылау рәсімінен өтті және мүдделі мемлекеттік органдарға келісуге жіберілді.

Түзетулерді қабылдау үшін белгілі бір дәрежеде қайта бөлуге жататын тауарлардың тізбесін қалыптастыру қажет екенін атап өткен маңызды.

Орта және жоғары қайта өңдеудің перспективалы тауарларының тізбесін қалыптастыру Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің 2020-2025 жылдарға арналған ИИДМБ іс-шаралар жоспарының 107-тармағына сәйкес пысықталуда.

Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерін қолдау мақсатында Министрлік тауарларды қайта өңдеудің үш дәрежесіне бөлуді ұсынады-төменгі, орта және жоғарғы.

Кешенді жоспар шеңберінде экспорттық кредит беру мәселесі іске асырылуда.

«KazakhExport» ЭСК» АҚ (Қоғам) сақтандыру қорғанысын қамтамасыз ете отырып, отандық өнімді шетелдік сатып алушыларға ЕДБ беретін кредиттер және жасалатын лизингтік мәмілелер бойынша сыйақы ставкасын субсидиялау тетігін енгізу бойынша жұмыс жүргізеді.

Республикалық бюджет комиссиясы Қоғамның Кәсіпкерлік кодексіне сауданы қаржыландыруды жүзеге асыру кезінде сыйақы мөлшерлемесін субсидиялауды енгізу жөніндегі бастамасын мақұлдады. Аталған бастаманы іске асыру қазақстандық өнімді шетелге экспорттауды едәуір кеңейтуге мүмкіндік береді. Бастаманы іс жүзінде енгізу Кәсіпкерлік кодексіне тиісті түзетулер енгізілгеннен және субсидиялау қағидалары мақұлданғаннан кейін 2021 жылға жоспарланған.

Сондай-ақ, Қоғам экспортты қолдау көлемін ұлғайту мақсатында банк нарығын пруденциалдық реттеуді өзгерту жөніндегі мәселеге бастамашылық жасады:

1. ҚР бейрезиденттерінің отандық банктерінің (импорттаушылардың) мәмілелерін қаржыландыру үшін ҚР ҰБ пруденциалдық нормативіне өзгерістер енгізу

Бүгінгі күнге автомобиль жасау, темір жол машиналарын жасау, әуеқұрылыс, электртехникалық машина жасау сияқты салаларда бірқатар перспективалы экспортқа бағдарланған жобалар бар, оларды іске асыру үшін қазақстандық өңделген тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді шетелдік сатып алушылардың қаржыландыру қажет. Бұл ретте, ҚР Ұлттық Банкінің №170 қаулысына өзгерістер енгізу қажет, яғни, KazakhExport сақтандыру қорғауымен қамтамасыз етілген қазақстандық тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алуға резидент еместерді қаржыландыру жөніндегі мәмілелерді банктер қаражатының бір бөлігін ішкі активтерге орналастыру жөніндегі коэффициентті есептеу кезінде ішкі актив ретінде тану. Бұл екінші деңгейдегі банктерге KazakhExport сақтандыруы қамтамасыз етілген кезде қазақстандық компаниялардан тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алуға резидент еместерге берілген валюталық қарыздар бойынша резидент еместер алдындағы валюталық міндеттемелерді ұлғайтпауға мүмкіндік береді. Мұндай экспорттық операцияларды қаржыландыру кезінде қаржыландыру елден кетпейді, бірақ өндірілген тауарлар, жұмыстар мен көрсетілген қызметтер үшін төлем ретінде тікелей қазақстандық экспорттаушыға жіберіледі. Сонымен қатар, егер сақтандыру жағдайы орын алса, банктер KazakhExport сақтандыру төлемін ала алады.

1. Банктердің экономикаға кредит беру мүмкіндігін кеңейтетін ҚР ҰБ пруденциалдық нормативіне өзгерістер енгізу

ҚР ҰБ пруденциалдық нормативіне өзгерістер енгізу және KazakhExport сақтандыру қорғанысын k3 есептеу мақсаттары үшін жоғары өтімділігін қамтамасыз ету ретінде тану Банкке мемлекет және мемлекеттің тәуелсіз рейтингі бар сақтандыру ұйымы деңгейіндегі кепілдіктерді ескере отырып, кредиттік тәуекелдерді дұрыс бағалауға мүмкіндік береді және сонымен қатар ел экономикасын кредиттеу қарқынын төмендетпеуге мүмкіндік береді. Жалпы, Мемлекет басшысы Төтенше жағдай жөніндегі мемлекеттік комиссиясының отырысында өз сөзінде банктердің экономикаға кредит беру мүмкіндігін кеңейтетін уақытша пруденциалдық шаралардың қосымша кешенін әзірлеуді тапсырғанын атап өту қажет, бұл сондай-ақ осы кеңестің 2020 жылғы 11 мамырдағы №20-01-7.1 хаттамасының 6-тармағының 5) тармақшасында көрініс тапқан.

• 07.09.2020
• 324